Terapia Skoncentrowana na Przeniesieniu (TFP)

Terapia Skoncentrowana na Przeniesieniu (TFP, od ang. Transference-Focused Psychotherapy) jest formą  indywidualnej psychoterapii psychodynamicznej, zaprojektowaną specjalnie do pracy z osobami cierpiącymi na zaburzenia osobowości. Metoda ta, rozwinięta przez Ottona Kernberga i jego współpracowników, bazuje na założeniu, że klucz do rozwiązania wielu problemów psychicznych leży w zrozumieniu i przepracowaniu przeniesienia. Przeniesieniem nazywamy nieświadome procesy, które przenoszą uczucia, postawy i fantazje z przeszłości pacjenta na obecne relacje, w tym relację terapeutyczną. Odkrycia przeniesienia w relacji terapeutycznej dokonał austriacki twórca psychoanalizy  Sigmund Freud.

Podstawy teoretyczne TFP

Terapia Skoncentrowana na Przeniesieniu ma swoje źródła w teoriach psychoanalitycznych: teorii relacji z obiektem,  koncepcjach dotyczących funkcjonowania ego, mechanizmów obronnych i roli przeniesienia w życiu psychicznym. Terapia skoncentrowana na przeniesieniu uwzględnia również odkrycia współczesnej neurobiologii oraz badań nad przywiązaniem zapoczątkowanych przez psychoanalityka Johna Bowlbyego. Kernberg wskazuje, że przeniesienie jest nie tylko nieuniknionym zjawiskiem w psychoterapii, ale stanowi także podstawowe narzędzie terapeutyczne, pozwalające na głębsze zrozumienie wewnętrznego świata pacjenta.

Jak działa TFP?

W TFP, terapeuta i pacjent współpracują, aby ujawnić i zbadać powtarzające się wzorce myśli, uczuć i zachowań pacjenta, które mają swoje korzenie w przeszłości, ale wpływają na jego obecne życie. W trakcie sesji terapeuta pomaga pacjentowi rozpoznać i przepracować te wzorce w bezpiecznym i kontrolowanym środowisku terapeutycznym, korzystając z dynamiki przeniesienia. Poprzez interpretację i konfrontację, terapeuta dąży do uświadomienia pacjentowi, jak jego nieświadome myśli i uczucia wpływają na jego aktualne relacje i samopoczucie.

Cechy charakterystyczne TFP

Skoncentrowanie na relacji: TFP wykorzystuje relację terapeutyczną jako arena do odkrywania i leczenia psychologicznych konfliktów. Dzięki temu pacjent może doświadczać i analizować swoje emocje w kontekście “tu i teraz”, co jest kluczowe dla procesu leczniczego.

Praca z przeniesieniem: W TFP przeniesienie nie jest jedynie obserwowane, ale aktywnie wykorzystywane jako główne narzędzie terapeutyczne. Terapeuta pomaga pacjentowi identyfikować i zrozumieć te aspekty jego doświadczeń, które są nieświadomie “przeniesione” na terapeutę.

Interpretacja i konfrontacja: Terapeuta stosuje techniki interpretacji i konfrontacji, aby pomóc pacjentowi zrozumieć wewnętrzne konflikty i mechanizmy obronne, które utrudniają zdrowe funkcjonowanie emocjonalne.

Spotkania terapeutyczne na ogół odbywają się 2 razy w tygodniu.

Korzyści z TFP

Pacjenci, którzy poddają się terapii skoncentrowanej na przeniesieniu, często doświadczają znaczącej poprawy w zakresie stabilności emocjonalnej, jakości relacji interpersonalnych i ogólnego funkcjonowania. Terapia ta jest szczególnie efektywna w przypadku osób z zaburzeniami osobowości, u których inne formy terapii okazały się nieskuteczne.

Podsumowanie

Terapia Skoncentrowana na Przeniesieniu jest głęboką, intensywną formą terapii psychodynamicznej, która może przynieść znaczące korzyści osobom borykającym się z głęboko zakorzenionymi problemami psychicznymi. Poprzez skoncentrowanie się na przeniesieniu i relacji terapeutycznej, TFP oferuje unikalną ścieżkę do zrozumienia siebie i swoich relacji, prowadząc do trwałej zmiany i lepszego zdrowia psychicznego.

Dla osób zainteresowanych rozpoczęciem TFP, ważne jest, aby znaleźć terapeutę specjalizującego się w tej formie terapii, który może zaoferować odpowiednie wsparcie i kierownictwo na tej skomplikowanej, ale obiecującej drodze do lepszego zdrowia psychicznego.

Bibliografia

D.Diamond, F., E. Yeomans, B. L. Stern, O., F. Kernberg. Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu w leczeniu patologicznego narcyzmu. Dolnośląskie Centrum Psychodynamiczne. Wrocław 2023

F., E. Yeomans, J., F. Clarkin i O., F. Kernberg. Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu w leczeniu zaburzeń osobowości borderline.  Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej. Kraków 2015.

E., Caligor, O., Kernberg, J., Clarkin. Podręcznik psychoterapii psychodynamicznej w patologii osobowości z wyższego poziomu. Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychodynamicznej. Kraków 2017

Psychoterapeuci pracujący w metodzie TFP.